De kans is groot dat je ooit crypto hebt gekocht op een centrale crypto exchange, zoals Bitvavo of Binance. Deze crypto exchanges zijn opgericht door een centraal bedrijf dat als doel heeft winst te maken met de exchange. Naast de centrale exchange is er ook nog een ander type crypto exchange: de decentrale exchange (DEX).
Een DEX is een crypto exchange die op de blockchain draait. Dit zorgt ervoor dat de DEX decentraal werkt en bestuurd wordt. Er is geen centrale partij die besluit om veranderingen aan te brengen. Ook is er geen centrale partij die winst maakt bij iedere transactie die wordt uitgevoerd. De DEX is voor en door gebruikers.
In dit artikel lees je wat een DEX is, hoe dit type crypto exchange werkt en wat het verschil met centrale crypto exchanges is. Ook vertellen we je welke DEX's er zijn, zodat je weet bij welke DEX je crypto kunt kopen.
Bekijk snel
Wat is een DEX?
DEX staat voor Decentralized Exchange en is een crypto exchange die op de blockchain draait, waardoor de exchange decentraal is. De blockchain bestaat immers uit een netwerk van duizenden nodes welke samen de blockchain ondersteunen. Dit maakt dat de blockchain decentraal is.
Verschillende blockchains bieden ondersteuning aan smart contracts, waardoor het voor ontwikkelaars mogelijk is om een applicatie op de blockchain te bouwen. Dit soort applicaties noemen we dApps (Decentralized Applications). Een DEX is niets minder dan een dApp, al is het wel een van de belangrijkste dApps die een blockchain kan hebben. Alle tokens die op de blockchain draaien kunnen namelijk verhandeld worden op een DEX.
Dit betekent dat je dus alleen tokens kunt kopen die op de blockchain van de DEX draaien. Het is niet mogelijk om ERC-tokens (Ethereum) te kopen op een DEX die op de Binance Smart Chain (BSC) is gebouwd.
Hoe werkt een DEX?
Een DEX werkt op een compleet andere manier dan centrale exchanges. Dit komt doordat een centrale exchange wordt beheerd en gecontroleerd door een centrale partij. Deze centrale partij is in de meeste gevallen een bedrijf dat winst wil maken.
Achter een DEX schuilt geen centraal bedrijf dat enige invloed uit kan oefenen op de functionering van de DEX. Dit komt doordat de DEX op de blockchain draait. Hieronder lees je hoe een DEX werkt.
Automated Market Maker (AMM)
Een DEX maakt geen gebruik van een orderboek, zoals dat op een centrale exchange wel gebeurd. Om dit beter te begrijpen, is het belangrijk om te weten wat een orderboek is.
Wat is een orderboek op centrale exchanges?
In een orderboek staat de koop- en verkooporders die worden gemaakt. De centrale exchange zorgt vervolgens dat deze orders aan elkaar gekoppeld worden, om vervolgens een transactie te kunnen uitvoeren. Stel dat jij 1 Bitcoin voor €50.000 wil kopen, zal er een kooporder in het orderboek worden geplaatst. Er wordt vervolgens gezocht naar een verkooporder waarin 1 Bitcoin wordt aangeboden voor €50.000. Dit betekent dat er voor iedere koper een verkoper dient te zijn.
Wat is een Automated Market Maker (AMM)?
Het is niet mogelijk om een orderboek voor een DEX te gebruiken. In plaats daarvan maakt de DEX gebruik van een Automated Market Maker (AMM). Dit is een tool zorgt voor de het uitvoeren van transacties. Echter hoeft er geen koper te zijn om de order van een verkoper te vervullen. Andersom hoeft er ook geen verkoper te zijn om de order van een koper te vervullen.
De AMM bepaalt eerst de prijs voor een bepaald handelspaar. Een handelspaar zijn twee cryptocurrencies die tegen elkaar uitgewisseld zullen worden. Stel dat je AAVE wilt kunt met Ethereum, is dit het handelspaar ETH/AAVE.
De prijs voor het handelspaar is altijd hetzelfde, afhankelijk van de tijd. Dit betekent dat je geen limiet order kunt plaatsen op een DEX. De AAM berekent welke verhouding van het handelspaar op moment van aankoop geldt, en deze verhouding wordt vervolgens gerekend aan iedereen die op datzelfde moment een transactie met het handelspaar wil uitvoeren.
Nadat de gebruiker het handelspaar heeft geselecteerd en heeft ingevoerd hoeveel cryptomunten hij/zij wil kopen, zal de transactie worden uitgevoerd. Op een DEX heet dit een 'token swap'.
Een token swap is de uitwisseling van tokens tussen twee verschillende wallet adressen. In dit geval is dat de wallet van de gebruiker en de wallet van de liquidity pool.
In onderstaande video wordt op een simpele manier uitgelegd wat een AMM is.
Liquidity pool
Alle munten en tokens die op een DEX verhandeld kunnen worden zijn opgeslagen in een liquidity pool. Dit kun je vergelijken met een groot zwembad gevuld met tokens. Op het moment dat een gebruikers zijn tokens wil swappen, worden de tokens waarmee de gebruiker betaald naar het liquidity pool verstuurd. Vervolgens haalt de AMM de tokens die de gebruiker wil kopen uit de liquidity pool, waarna deze worden verstuurd naar het wallet adres van de gebruiker.
Een liquidity pool is technisch gezien niets minder dan een smart contract met een eigen wallet adres. Dit smart contract zal eerst controleren of de tokens van de koper daadwerkelijk in de pool zijn aangekomen, alvorens het automatisch nieuwe tokens naar de gebruiker stuurt.
De liquidity pool is ontzettend belangrijk voor de DEX, omdat deze anders niet kan werken. Ook wanneer er niet genoeg tokens in een liquidity pool aanwezig zijn, zal de DEX problemen met de liquiditeit ondervinden. Daarom is het belangrijk dat er genoeg tokens zijn. Gebruikers kunnen deze tokens zelf aanleveren aan de liquidity pool.
Liquidity providen
Het leveren van tokens aan een liquidity pool heet 'liquidity providen', en wordt gedaan door zogeheten 'liquidity providers' (LP's). Zij leveren niet voor niets liquiditeit aan de liquidity pool. Ze worden namelijk gestimuleerd om dit te doen.
Wanneer een LP zijn tokens naar een liquidity pool stuurt, zal het smart contract onthouden van welk adres de tokens afkomen. Later kan de LP zijn tokens namelijk terugkrijgen.
Voor de periode dat de LP zijn tokens in de liquidity pool laat staan, wordt er een rente ontvangen. De hoogte van deze rente verschilt per cryptocurrency en per liquidity pool. Het is daarom belangrijk om van te voren onderzoek te doen naar het verschaffen van liquiditeit, alvorens hiermee wordt begonnen.
Liquidity providing heeft als voordeel dat een DEX van liquiditeit wordt voorzien, en dat mensen een rendement kunnen verdienen over de tokens die ze uitlenen. Liquidity providing wordt ook wel 'DeFi staking' of 'yield farming' genoemd. Dit rendement hadden ze niet verdiend wanneer ze de tokens in hun wallet zouden bewaren. Wel moet opgemerkt worden dat LP's altijd een risico lopen wanneer ze liquiditeit verschaffen.
Door een fout in het smart contract zou de inleg verloren kunnen gaan. Er is in dat geval geen mogelijkheid om verloren tokens terug te krijgen. Er zit namelijk geen centrale autoriteit achter een DEX die dat kan verwezenlijken.
In onderstaande video wordt meer uitleg gegeven over de DEX.
Decentrale Exchange vs. Centrale Exchange
In onderstaande tabel zie je de belangrijkste verschillen tussen decentrale en centrale crypto exchanges.
| Decentrale Exchange (DEX) | Centrale Exchange (CEX) |
|---|---|
| Er is weinig tot geen regulatie op de DEX. | Een CEX is streng gereguleerd door overheden en instanties. |
| De liquiditeit wordt door gebruikers in een liquidity pool geleverd. | De liquiditeit wordt door de partij achter de crypto exchange geleverd. |
| Een DEX maakt gebruik van een Automated Market Maker (AMM) voor het uitvoeren van een transactie. | Een CEX maakt gebruik van een orderboek voor het uitvoeren van transacties. |
| DEX's controleren de gegevens van hun gebruikers niet voordat ze crypto kunnen kopen. | Voordat een gebruiker crypto kan kopen zullen eerst de gegevens worden gecontroleerd. |
| Het aanbod op een DEX is erg breed: alle tokens die op dezelfde blockchain draaien kunnen hier gekocht worden. | Het aanbod is vaak vrij beperkt doordat een centraal team cryptocurrencies sorteert voordat ze op de exchange te koop zijn. |
| Gebruikers moeten zelf een externe wallet aan de exchange koppelen. | De CEX heeft een ingebouwde wallet waar cryptocurrencies na aankoop in worden bewaard. |
| De kosten voor het uitvoeren van een transactie worden bepaald door de drukte op het netwerk van de blockchain. | De kosten voor het uitvoeren van een transactie worden bepaald door het bedrijf achter de crypto exchange. |
Wat zijn de meest gebruikte DEX's?
Er zijn veel verschillende soorten crypto exchanges. Hieronder zie je de meest gebruikte en bekendste exchanges.
- UniSwap (UNI) - Dit is de bekendste DEX op de blockchain van Ethereum waar alle ERC-tokens gekocht kunnen worden.
- SushiSwap (SUSHI) - Na UniSwap is SushiSwap de meest gebruikte DEX op de blockchain van Ethereum, waar alle ERC-tokens gekocht kunnen worden.
- PancakeSwap (CAKE) - PancakeSwap is de DEX die draait op de Binance Smart Chain, en waar je alle BEP-tokens kunt kopen.
- 1inch (1INCH) - In feite is 1inch een DEX aggregator waar je de prijzen op verschillende DEX's met elkaar kunt vergelijken.
De voor- en nadelen van een DEX
Nu je hebt gelezen wat een DEX is en hoe het werkt, heb je misschien wel een beeld over de belangrijkste voordelen van dit type crypto exchange. Om nog eens kort samen te vatten wat een DEX is, zullen we de belangrijkste voor- en nadelen van de DEX voor je opsommen.
Voordelen
- Achter een DEX zit geen centrale partij die onder toezicht staat van een financiële toezichthouder;
- Er worden geen persoonsgegevens op een DEX bewaard. Gebruikers hoeven zelfs geen account aan te maken om van de DEX gebruik te maken. In plaats daarvan hoeft er alleen een externe wallet gekoppeld te worden;
- De meeste DEX's hebben een gebruikersvriendelijke interface waardoor ze makkelijk te gebruiken zijn;
- Het is niet nodig om een KYC-procedure te doorlopen alvorens je gebruik kunt maken van een DEX;
- Op een DEX kun je alle tokens die op dezelfde blockchain draaien kopen, waardoor het ook mogelijk is om de 'exotischere' tokens aan te schaffen;
- Een DEX biedt gebruikers de mogelijkheid geld te verdienen door liquiditeit te verschaffen aan een liquidity pool.
Nadelen
- Het is niet mogelijk om cryptocurrencies met fiat valuta te kopen wanneer er gebruik wordt gemaakt van een DEX. Het is slechts mogelijk om tokens tegen elkaar te swappen;
- Er zijn altijd een externe wallet gekoppeld moeten worden, waardoor het vaak langer duurt om tokens op een DEX te kopen;
- Een DEX biedt geen mogelijkheden voor geavanceerde trade-opties zoals margin-trading en limit-orders;
- DEX's draaien op een smart contract. Deze technologie wordt niet beheerd door een centrale partij, waardoor gebruikers nergens terecht kunnen wanneer er iets fout gaat;
- De belangrijkste DEX's draaien op Ethereum. Op deze blockchain moeten gebruikers hoge transactiekosten betalen omdat het netwerk van Ethereum overbelast is geraakt.
Conclusie
Een DEX is een decentrale crypto exchange die op de blockchain draait. Zo'n DEX kan op verschillende blockchains draaien. Gebruikers kunnen alleen tokens kopen die op dezelfde blockchain als de DEX draaien. Hierdoor zijn er veel verschillende DEX's waar crypto handelaren verschillende cryptocurrencies kunnen kopen.
Decentrale exchanges werken anders dan centrale exchanges. Zo wordt er gebruik gemaakt van een AMM in plaats van een orderboek, en worden tokens geswapt tussen de gebruiker en liquidity pool. De tokens in de liquidity pool worden aangeleverd door liquidity providers. Zij ontvangen een rente over de tokens die ze aanleveren.
Na het lezen van dit artikel weet je hopelijk meer over wat een DEX is en hoe het werkt. Wil je na het lezen van dit artikel nog meer weten over wat een DEX is of welke DEX je het best kunt gebruiken? Stel dan je vragen in onze AllesOverCrypto Facebookgroep en dan beantwoorden onze experts al jouw vragen.
Heb je andere crypto gerelateerde vragen? Het makkelijkste is om jouw vraag in onze FAQ op te zoeken. Wat je ook kan doen, is dat je jouw vraag + "AllesOverCrypto" googelt. Je zult dan snel uitkomen bij één van onze andere artikelen die over dat onderwerp gaan, zodat je weer snel meer kunt leren over dat onderwerp.
Headerfoto door STEVLTH
