Cryptofraude kent inmiddels vele verschijningsvormen. Weten wat er speelt en hoe je je daartegen kunt beschermen, wordt daarom steeds noodzakelijker. In een eerdere blog hebben we tien praktische tips gegeven om te voorkomen dat je opgelicht wordt met crypto.
Ben je desondanks slachtoffer geworden van cryptofraude? In deze blog worden een aantal tips gegeven over wat je het beste kunt doen als je (of vermoedt) het slachtoffer bent (te zijn) geworden van dergelijke oplichtingspraktijken.
Bekijk snel
Vormen van cryptofraude
Cryptovaluta is, net als fiat geld, kwetsbaar voor verschillende vormen van criminaliteit; want óók criminelen hebben de cryptomarkt gevonden. Vooral de toenemende populariteit in samenhang met het anonieme en grensoverschrijdende karakter van crypto biedt kansen voor criminelen. Ondanks eerdere waarschuwingen blijft fraude met crypto steeds meer slachtoffers maken, zo constateert de Fraudehelpdesk.
Oplichters kunnen op verschillende manieren te werk gaan:
- Malware op je browser
- Nep-wallets
- ‘Professionele investeerders’ die voor je kunnen beleggen
- Ogenschijnlijk legitieme investeringsplatformen
- Scam coins
- Pump & dump
- Zogenaamde crypto give-aways
- ICO’s die minder echt zijn dan ze lijken
Over deze verschillende soorten oplichtingspraktijken met crypto lees je meer in deze blog. En een handig overzicht van verschillende oplichtingspraktijken in de cryptowereld vind je hier.
Toch slachtoffer geworden?
Ben je slachtoffer geworden van een van bovenstaande oplichtingspraktijken, of ben je op een andere opgelicht met crypto? Dan zijn er een aantal stappen die je het beste kunt volgen.
1: Stop onmiddellijk
Zodra je het slachtoffer bent geworden van cryptofraude, of dit vermoedt, is het belangrijk dat je direct het contact verbreekt met de oplichtende partij. Soms beweren oplichters dat je bijvoorbeeld (nog) meer geld moet overmaken of zogenaamd een ‘boete’ moet betalen, voordat je beschikking krijgt over je crypto of toegang tot je account. Doe dat vooral niet! Je zult op deze manier alleen maar meer geld kwijtraken.
2: Blokkeer je account
Wat in gevallen van fraude erg belangrijk is, is dat je alle accounts die gelinkt zijn aan de oplichting blokkeert. Het hangt erg af van de vorm van de cryptofraude waar jij slachtoffer van bent geworden, maar als oplichters toegang hebben tot jouw account en/of crypto exchange wallet is het zaak om deze zo snel mogelijk te (laten) blokkeren zodat de oplichters er geen toegang meer toe hebben.
Bij een crypto-exchange doe je dit bijvoorbeeld door een mailtje te sturen naar de compliance afdeling, onder vermelding van 'urgent'.
Indien het gaat om een aparte, externe crypto wallet, waar een oplichter toegang tot heeft gekregen, bijvoorbeeld doordat deze achter je secret recovery phrase (seed phrase/de 12 willekeurige woorden die toegang geven tot je wallet) is gekomen of toegang heeft tot je apparaat, is blokkeren niet mogelijk. Wel kun je dan proberen om de crypto die er nog op staat zo snel over te maken naar een andere wallet. Geef in ieder geval nooit je seed phrase aan een derde, ook niet als deze stelt deze nodig te hebben om je bijvoorbeeld te kunnen helpen.
Als je bankrekening op enige manier betrokken is bij de fraude, kun je deze laten blokkeren door de fraudelijn van je bank te bellen en om advies te vragen. Deze is 24 uur per dag en 7 dagen per week bereikbaar.
3: Optimaliseer je beveiliging
Een ander belangrijk punt bij oplichting is om direct jouw beveiliging te optimaliseren. Stel daarom zo snel mogelijk een ander wachtwoord in, zodat de oplichter er niet meer bij kan. Dit geldt zowel voor je wallet, je account op een exchange als bijvoorbeeld voor je e-mail als die gebruikt is. Let er wel op dat je dit niet doet via een phishing-link van de oplichter (!). In deze blog lees je hoe je een veilig wachtwoord maakt.
Schakel daarnaast 2FA in (als je dat nog niet had gedaan). Tweefactorauthenticatie is een extra beveiligingslaag naast je inloggegevens. Hoe je een 2FA Authenticator instelt, lees je hier.
Als er sprake is van malware dan is het boven een goed idee om je harde schijf te formatteren en alle programma's opnieuw te installeren.
4: Verzamel zoveel mogelijk gegevens
Daarnaast is het belangrijk om zoveel mogelijk gegevens van de oplichter te documenteren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan (voor zover bekend) de naam van de betrokken persoon en/of het bedrijf, de website waarop gehandeld werd, e-mails, gebruikte telefoonnummers, datums en tijdstippen, eventuele bankrekeningen/walletadresssen waarnaar je geld hebt overgemaakt, etc. Dit helpt je niet alleen om zelf een goed overzicht te krijgen van de oplichtingspraktijk, maar deze gegevens kunnen anderen, zoals autoriteiten, helpen bij een onderzoek. Hoe meer gegevens je weet te verzamelen, hoe beter!
5: Doe altijd melding
Het is altijd belangrijk om zo snel mogelijk een melding te maken bij de daartoe bevoegde instanties, en deze klacht goed te onderbouwen met de gegevens uit de vorige stap.
De kans dat je je geld nog terugziet is waarschijnlijk klein, maar de autoriteiten krijgen op deze manier wel relevante informatie om een onderzoek te starten en kunnen eventueel andere mensen waarschuwen door preventiecampagnes. Strafrechtelijke opsporing is in dit soort gevallen niet eenvoudig, maar als er veel meldingen en bijvoorbeeld nieuwe tips binnenkomen, kan het mogelijk tot een zaak komen of gelinkt worden aan een al lopende zaak. Doe dus altijd melding!
Een goed voorbeeld hiervan is de oproep aan gedupeerden van cryptofraude waarbij gebruik is gemaakt van reclames met BN’ers als 'Ali B', 'John de Mol' of 'Jort Kelder'. In deze advertenties werden verzonnen succesverhalen van BN'ers gedeeld, terwijl zij hier niets mee te maken hebben. Mensen die grof geld zijn kwijtgeraakt aan deze neppe succesverhalen of andere buitenlandse oplichtingspraktijken over beleggen in crypto, kunnen nu hun geld terugeisen via een groepszaak bij de rechter. Meer daarover lees je hier. Facebook werd een paar jaar geleden ook al veroordeeld door de rechtbank om maatregelen te nemen deze nep crypto-advertenties, nadat John de Mol hierover een rechtszaak aanspande. In het programma Opgelicht?! is ook uitvoerig aandacht besteed aan deze praktijken.
Dit laat dus zien dat een melding maken erg belangrijk is, ook al laten mensen dat vaak achterwege omdat ze denken dat het toch niet helpt.
Een melding van cryptofraude kun je doen bij de volgende instanties:
Centraal Meldpunt Nederland
In Nederland kunnen slachtoffers van cryptofraude speciaal een melding maken via het Centraal Meldpunt Nederland: Meld.nl. Het meldpunt screent dan je melding, waarna je hulp kunt krijgen bij schade, onderzoek en eventuele procedures.
Aangifte bij politie
Ook is het verstandig om aangifte te doen bij de politie. Cryptofraude valt namelijk onder cybercrime. Dit kan bij ieder politiebureau in Nederland. Het is goed om te vragen of een digitaal expert aanwezig kan zijn bij uw aangifte.
Melding doen via Meld Misdaad Anoniem
Een melding maken via Centraal Meldpunt Nederland en aangifte doen bij de politie is niet anoniem. Wil je anoniem een melding maken? Dan kan dat bij Meld Misdaad Anoniem. Dit kan telefonisch via 0800 7000 of online via meldmisdaadanoniem.nl.
Meldpunt Facebook
Ook Facebook heeft in Nederland een speciaal meldpunt geopend, waarbij gebruikers advertenties met (crypto)oplichting kunnen rapporteren via een formulier. Dat kon eerst al via de advertentie zelf, maar daar is dus een extra mogelijkheid bijgekomen. Het formulier is te vinden in het Helpcentrum van Facebook.
Facebook geeft aan dat als je inhoud rapporteert die mogelijk in strijd is met haar advertentiebeleid, je een belangrijk signaal afgeeft dat de advertentie mogelijk een extra beoordeling nodig heeft en zo help je om de integriteit en relevantie van advertenties op Facebook te verbeteren. Deze meldingen van gebruikers zijn 'essentieel' in de aanpak van fraude.
6: Juridisch advies
Naast de hiervoor genoemde mogelijkheden kun je juridisch advies inwinnen over de mogelijke stappen die je kunt ondernemen. Deze mogelijkheden zullen erg afhangen van het soort cryptofraude waar je slachtoffer van bent geworden, hoeveel geld je bent kwijtgeraakt, en over hoeveel gegevens je van de daders beschikt. Als het om een hoog bedrag gaat, is dit wel echt de moeite waard om te overwegen.
Je kunt bijvoorbeeld kosteloos juridisch advies inwinnen via De Rechtstelefoon of Het Juridisch Loket. Hier kun je terecht voor gratis eerste hulp bij juridische vragen, waarna je kunt worden doorverwezen voor verdere juridische ondersteuning of naar een advocaat. Als je zelf geen advocaat kunt betalen, kom je mogelijk in aanmerking voor gesubsidieerde rechtsbijstand.
7: Voorkom dat je nog eens wordt opgelicht
Als je bent opgelicht met crypto, wil je natuurlijk voorkomen dat dat nog een keer gebeurt! Mensen die geen of weinig verstand van zaken hebben lopen meer risico om slachtoffer te worden van fraude. Dat geldt ook voor cryptofraude. Ben je geïnteresseerd in crypto, maar weet je er nog niet zo veel van af of wil je er graag (nog) meer over weten? Bij AllesOverCrypto kun je je inlezen over álle crypto gerelateerde informatie. Je vindt hier tips en informatie over verschillende cryptodiensten en coins, hoe je het beste in crypto kunt investeren en verschillende producten die je helpen om zo veel mogelijk te verdienen met crypto, waaronder een gratis training.
Speciaal in deze blog geven we 10 tips om te voorkomen dat je slachtoffer wordt van cryptofraude.
Conclusie
Ondanks waarschuwingen blijft fraude met crypto steeds meer slachtoffers maken. Ben je slachtoffer geworden van cryptofraude? Dan zijn er een aantal stappen die je kunt volgen. Samenvattend geldt dat het altijd verstandig is om zo snel mogelijk het contact met de oplichtende partij te verbreken, je beveiliging te optimaliseren en melding te maken bij de bevoegde autoriteiten.
Wil jij meer weten over fraude met crypto of over crypto in het algemeen? Word dan lid van onze AllesOverCrypto Facebookgroep of neem een kijkje op het Crypto Forum! Laat het ons ook weten als je zelf interessante ideeën hebt over een blog-onderwerp. Wie weet schrijven we de volgende keer wel voor jou. Heb je andere crypto gerelateerde vragen? Het makkelijkste is om jouw vraag op onze FAQ-pagina op te zoeken. Wat je ook kan doen, is dat je jouw vraag + AllesOverCrypto googelt.
Header afbeelding: Zephyr_p/Shutterstock
