Het is weer eens zover, er is massahysterie. Er is daadwerkelijk paniek. Vrouwen in India vechten elkaar de tent uit om toiletpapier te hamsteren, mondkapjes zijn niet meer aan te slepen en gaan tegen woekerprijzen over de toonbank en KLM ziet de prijs van haar aandelen kelderen naar een all-time low.
Jawel, we hebben het natuurlijk over het coronavirus, hét Dikke-van-Dale-woord van 2020. Het is natuurlijk een ernstig virus en de mate waarin het aantal slachtoffers of geïnfecteerden toeneemt lijkt als een olievlek uit te spreiden over de wereld. Het dodental vandaag de dag staat op enkele duizenden mensen. Dat is natuurlijk verschrikkelijk, zeker wanneer het iemand betreft die je kent. Omgerekend sterven er zo’n 78 mensen per dag. En dat zorgt voor paniek. Heel veel paniek.
Tegelijkertijd gaan er dagelijks meer dan 5.000 mensen dood van de honger. Aangezien er al honderd jaar elke dag 5.000 mensen dood gaan van de honger, is dat niet meer zo’n spannend nieuws en houdt de hele wereld zijn adem in voor het coronavirus. Waarom is dat? Waarom houdt het coronavirus de gemoederen zo bezig en wat is de context tussen coronavirus en Bitcoin?
De financiële wereld schudt momenteel op zijn grondvesten en er ontstaat een run op het goud. Coolblue verhoogt zijn prijzen en kan minder snel leveren. De Chinese economie staat flink onder druk en het toerisme loopt enorm terug. Maar wat is het effect nou precies? Hoe gaat het met corona en de Bitcoinkoers? En wat weten we vandaag de dag over corona?
Of je nu op kantoor zit of in thuis-quarantaine, het is weer tijd voor een diepte-analyse over de de meest actuele trend van het moment: #coronavirus #COVID-19.
Bekijk snel
- Wat is het coronavirus (COVID-19)?
- Wat weten we over het coronavirus?
- Welke impact heeft dit op de wereld?
- Wat is hiervan het gevolg op de financiële markten?
- Wat is hiervan het gevolg op de cryptomarkt?
- Wat zijn de verwachtingen op korte en lange termijn?
- Conclusie
Voordat we beginnen is het interessant om even onderstaande korte video te bekijken. Hoe denken de Amerikanen over de mogelijke gevolgen van de corona-uitbraak ten aanzien van de wereldeconomie?
Wat is het coronavirus (COVID-19?)
De hype-term ‘coronavirus’ is eigenlijk wat misleidend. Het zogeheten ‘coronavirus’ is namelijk één coronavirus, niet hét coronavirus. Echt. Eerder bekende coronavirussen waren namelijk MERS en SARS. Zeker de laatste kun je je vast nog wel herinneren. Het huidige coronavirus (eigenlijk COVID-19 genaamd) is er dus eentje uit dezelfde familie.
Het betreft een griepvirus waarbij ook de longen het zwaar te verduren kunnen krijgen. Luchtweginfecties, (hoge) koorts en longproblematiek behoren tot de zware verschijnselen. De lichtere verschijnselen zijn verkoudheid, hoesten en grieperigheid. In de volksmond noemen we het laatste ook wel ‘gewoon griep’.
Wat weten we over het coronavirus?
We weten inmiddels een aantal dingen over het coronavirus, maar nog niet alles. Gelukkig zijn er een hoop knappe koppen die echt verstand hebben van virussen, epidemiologen genaamd.
Epidemiologen verwijzen vaak naar de R (reproductie) waarde van een ziekte. R is hoeveel mensen elke besmette persoon de ziekte verspreidt. Dus een ziekte met een R <1 zal de neiging hebben om uit te sterven, terwijl een ziekte met een R >1 de neiging heeft zich naar een toenemend aantal mensen te verspreiden. Veel factoren beïnvloeden R, waaronder hoeveel mensen al zijn geïnfecteerd en welke voorzorgsmaatregelen zijn getroffen om verspreiding te voorkomen. We zetten de gewone griep en de laatste verwoestende grieppandemie (die van 1918) even naast elkaar.
Griep varieert van jaar tot jaar, maar in een typisch jaar kenmerkt seizoensgriep zich als volgt:
- Heeft een R van ongeveer 1,3
- Besmet ongeveer 10% van de wereldbevolking
- Heeft een sterftepercentage van ongeveer 0,05%
- Doodt wereldwijd ongeveer 400.000 mensen
De beste gok is dat de grieppandemie van 1918 de volgende kenmerken vertoonde:
- Had een R van ongeveer 1,8
- Besmet ongeveer 30% van de wereldbevolking
- Had een sterftepercentage van > 2,5% (waarschijnlijk veel hoger in sommige gebieden)
- Wereldwijd ongeveer 50 miljoen mensen gedood
Op dit moment zijn de gegevens over COVID-19 uiterst beperkt: verwacht flinke veranderingen naarmate we meer leren en verder in de tijd komen.
Wat we tot nu toe weten over besmettelijkheid, is niet bemoedigend. Huidige schattingen van R variëren van 2,2 tot 2,6, en zijn aanzienlijk hoger dan zelfs de grieppandemie van 1918. Bovendien zijn er aanwijzingen dat veel mensen tijdens de eerste week van infectie besmettelijk zijn, maar slechts milde symptomen ervaren. Dit bemoeilijkt pogingen tot insluiting en betekent dat besmettelijke mensen waarschijnlijk zich op straat bevinden, zonder dat ze weten dat ze ziek zijn.
Welke impact heeft dit op de wereld?
Op dit moment is er een redelijk breed scala aan plausibele scenario's. We weten dat COVID-19 niet zal afzwakken zoals MERS of SARS deed, en we weten dat het de beschaving niet zal beëindigen. Dit is serieus, maar het is niet de zombie-apocalyps. Wat het komende jaar gebeurt, zal waarschijnlijk ergens tussen twee scenario's vallen:
Meest waarschijnlijke scenario: een typisch griepjaar
De meest waarschijnlijke uitkomst is dat COVID-19 als een typisch griepseizoen is:
- 10% van de wereld raakt besmet
- 0,05% van de besmette mensen sterft
- Wereldwijd sterven ongeveer 400.000 mensen
- De meeste sterfgevallen komen voor bij mensen ouder dan 65 en / of vooral vatbaar voor luchtweginfecties
- Sociale en economische gevolgen zijn vrij gering
Het ergste scenario: de grieppandemie van 1918
Het meest ernstige scenario is dat COVID-19 ruwweg vergelijkbaar is met de grieppandemie van 1918:
- 50% van de wereld raakt besmet
- 2% van de besmette mensen sterft
- Wereldwijd sterven ongeveer 80.000.000 mensen
- De meeste sterfgevallen komen voor bij mensen ouder dan 40 en / of vooral vatbaar voor luchtweginfecties
- Kinderen en jonge volwassenen worden waarschijnlijk veel minder ernstig getroffen
- Aanzienlijke sociale gevolgen, waaronder uitgebreide vrijwillige en door de overheid verplichte sluitingen
- Aanzienlijke economische gevolgen, waaronder een wereldwijde recessie
- Catastrofale impact op de sectoren reizen, gastvrijheid en foodservice
- De acute fase van de pandemie duurt 3 - 18 maanden
- COVID-19 komt jaarlijks terug, net als de griep en de verkoudheid
Het is belangrijk het worst-case scenario in perspectief te plaatsen. Het is volkomen aannemelijk dat bij het ‘worst case scenario’ er in 2020 meer mensen zullen sterven dan ooit in een jaar zijn gestorven, en vage kennissen mogelijk zullen sterven. Maar zelfs in het ergste geval is het waarschijnlijk dat jou en je directe familie niets ergers zullen ervaren dan een verkoudheid.
Regeringen zullen normaal werken, de lichten blijven branden en de supermarkt blijft volledig gevuld met voedsel. Neem het virus serieus, maar raak niet in paniek. Dit is niet de zombie-apocalyps.
Wat is het gevolg hiervan op financiële markten?
Het mag duidelijk zijn dat een opkomende virus-epidemie behoorlijke bestuurlijke en financiële gevolgen met zich meebrengt. Scholen gaan dicht, evenementen worden geannuleerd, vliegtuigmaatschappijen vliegen niet meer naar bepaalde bestemmingen en hele dorpen, gemeenten en provincies worden in quarantaine geplaatst om zo verdere verspreiding te voorkomen.
De impact op zowel de plaatselijke als de globale economie is momenteel al heftig. De toerismesector en reissector schudt hierdoor op zijn grondvesten en zowel de AEX als de internationale fondsen en indexen laten enorme verliezen zien sinds de uitbraak van het virus.
Ook bedrijven als Coolblue, die toch bekend staan om hun vlotte levering en de glimlach tot aan de deur, hebben hun prijzen verhoogd en hun marketingcampagnes stilgelegd, uit vrees voor het uitblijven van bevoorrading van hun magazijnen.
Iedereen die iets doet op het gebied van toerisme of de ‘travel-industry’, heeft te kampen met enorme verliezen. Vluchten worden geannuleerd, hele vakanties worden afgezegd. Exportcijfers nemen af en mensen blijven binnen of op zijn minst in eigen land. In plaats van nu alvast de zomervakantie te boeken, pakken mensen hun zekerheid door de reisplannen niet vast te leggen of alvast gebruik te maken van hun annuleringsverzekeringen. En zodra ergens afwachtenheid optreedt, merkt de financiële wereld dit direct.
Wat is hiervan het gevolg op de cryptomarkt?
Coronavirus en Bitcoin, een interessante mix. Enerzijds zou je verwachten dat er bij een aanstormende recessie snel naar cryptocurrency's wordt gegrepen. Maar in de praktijk blijkt dat dat niet per definitie het geval is. Het lijkt erop dat de Bitcoinkoers dezelfde malaise deelt als andere financiële markten. En dat terwijl de koers van Bitcoin voorafgaand aan het coronavirus weer op de goede weg terug was, na eerdere tegenvallende resultaten eind 2019.
In de praktijk blijkt dat men het geld wat in indexfondsen is gestopt en wat nu als sneeuw voor de zon lijkt te verdwijnen, niet direct als investing opportunity in Bitcoin of andere crypto’s te pompen. Ergens is dat vreemd, want de koers van Bitcoin en andere crypto’s hangt niet samen met de rest van de wereldeconomie, maar toch vinden de traditionelere handelaren de cryptomarkt misschien wat te onvoorspelbaar en zijn beleggers huiverig voor een nog hardere tegenslag.
In plaats daarvan zien we dat er vandaag de dag juist stevig wordt geïnvesteerd in goud. Kocht je een jaar geleden nog een kilootje goud voor zo’n €36.000, tik je vandaag voor hetzelfde kilootje goud bijna €48.000 af! Toch weerhoudt de sterk toegenomen prijs van goud er beleggers niet van om alsnog in het edelmetaal te investeren.
Ook de Chinese overheid doet nog een duit in het zakje, door de introductie van de nationale cryptomunt – die toch al enige tijd geleden aangekondigd werd – voor onbepaalde tijd uit te stellen, totdat het virus in het land onder controle is. De planning blijft vooralsnog wel dat er een pilot opgestart wordt dit jaar, maar de plaatselijke overheid vindt het een slecht moment om de pilot in te zetten en wacht betere tijden af. En dat geldt voor niet alleen de traditionele financiële markt, maar ook voor de cryptomarkt.
Wat zijn de verwachtingen op korte en lange termijn?
De verwachtingen zullen een sterke correlatie kennen met de uitkomst van de eerder besproken scenario’s. Wanneer complete landen op slot gaan en in die landen zelf de interne economie ook extreem onder druk komt te staan, is een (plaatselijke) recessie haast niet te voorkomen.
Verwachtingen op korte termijn
Wanneer het om geopolitieke onrust gaat, merk je dat Bitcoin absoluut een rots in de branding is. Zeker vanuit een Decentralized Finance-gedachte merk je dat Bitcoin stevig in zijn schoenen staat, terwijl de traditionele economie wankelt. Met een virus wat tot gezondheidsrisico’s kan leiden, blijkt dat juist niet het geval te zijn en deelt Bitcoin het verlies met de rest van de financiële markten.
Toch moet niet onderschat worden dat de extreme koersdalingen niet op elk front een reëel beeld laten zien en dat beleggers momenteel vooral vanuit emotie en damage-control acteren. Er zijn meerdere partijen in de markt die juist wijzen op partijen die door de keldering van de koersen nu ondergewaardeerd worden, terwijl ze in feite totaal niet door het coronavirus geraakt kunnen worden. Aannemelijk is dus ook dat juist die aandelen weer zullen stijgen op termijn en worden dan ook gezien als interessante kansen.
Verwachtingen op lange termijn
Ook voor de lange termijn is het natuurlijk afwachten geblazen. In het geval dat er een wereldwijde recessie zal plaatsvinden is het van belang om ook daarin wat kalmte te bewaren. Een recessie betekent niet per definitie een crisis. Pas wanneer een recessie jarenlang aanhoudt (zoals de kredietcrisis in 2011), spreekt men van een crisis en dan wordt het pas echt spannend.
Toch valt een crisis, hetzij landelijk, hetzij globaal, niet helemaal uit te sluiten. Marco-economie, geo-politiek, handelsverdragen en emotie is iets wat je nou eenmaal niet zelf in de hand hebt. Wij zijn natuurlijk geen financiëel adviseurs en zijn zelf ook in afwachting van de laatste ontwikkelingen en kiezen er zelf voor om de risico’s te spreiden.
Conclusie
Het mag duidelijk zijn dat het coronavirus de gemoederen enorm bezig houdt. Of het nu vanuit een gezondheidsperspectief is, of vanuit een commerciële of economische gedachte: het is en blijft razend spannend. Wat we voor nu zeker weten is dat het virus zich in een rap tempo verspreidt en dat de algehele impact op de financiële wereld en dus ook de Bitcoin- en altcoinkoersen significant is. Ook al wacht iedereen vol spanning af hoe alles zich gaat ontwikkelen en houdt iedereen de koersgrafieken met argusogen in de gaten. Het hoort er een beetje bij, bij gebeurtenissen op wereldniveau. We sluiten af met wat woorden van wijsheid: Pas op jezelf, pas op anderen en doe geen gekke dingen. This too shall pass.
